Trong giới chơi trang sức cao cấp, ngọc trai được ưa chuộng như một biểu tượng của quyền lực và sự hưng thịnh, gắn liền với những huyền thoại trong sử sách tự cổ chí kim, từ Đông sang Tây.

Tương truyền rằng, vị nữ hoàng nổi tiếng Ai Cập – Cleopatra, đã lấy một bên hoa tai với viên ngọc trai đẹp nhất đang mang trên mình, đặt nó vào chén rượu của Marcus Antonius, một trong những thành viên Tam đầu chế cai trị Roma khi có khoảng trống quyền lực sau khi Caesar chết. Viên ngọc tan ra trước sự ngạc nhiên của vị tướng quân La Mã để trở thành thứ thức uống quý nhất trên đời, và viên ngọc trong bữa tối lịch sử đó ước tính có giá trị tương đương với mười triệu sestertius. Người La Mã không ngờ rằng thứ ngọc trai mà họ phải săn lùng bằng máu trong các cuộc chinh chiến có thể trở thành thứ thức uống kỳ diệu trong tay Nữ hoàng.

Sau hôm đó, cuộc ngã giá chính trị thành công, đạo quân xâm lược của Antonius phải trở thành kẻ bảo trợ đất nước Ai Cập và ngai vị Nữ hoàng của Cleopatra.

Câu chuyện đưa chúng ta trở về những năm trước công nguyên, khi đó, ngọc trai là của báu, là cống phẩm bang giao trong các mối quan hệ chính trị để duy trì nền hòa bình giữa các quốc gia. Vì lẽ đó mà hàng ngàn người đã phải bỏ mạng để tìm kiếm những hạt tinh hoa của biển sâu thẳm trong lòng đại dương. Và  những viên có giá trị cao nhất chỉ có thể nằm trong tay vua chúa, vương hầu, và các bậc phu nhân, mỹ nữ quyền uy.

Nhưng đó là chuyện của hơn 2000 năm trước, khi mà con người ta chỉ có thể kiếm tìm, chứ không thể tạo ra ngọc trai. Thông thường một mẻ 3 tấn trai/sò chỉ tìm được 3 hoặc 4 con có viên ngọc hoàn hảo, vì không phải loại trai tự nhiên nào cũng có thể tạo ra ngọc. Mất hơn 20 thế kỷ khao khát, mãi cho đến những năm 1907-1916, một nhóm các nhà khoa học tại đại học Tokyo đã tìm ra phương pháp tạo ra ngọc trai bằng cách cấy ghép một mảnh vỏ trai được đánh bóng, cùng với một mảnh nhỏ mô của con trai khác vào cơ quan sinh dục của trai ngọc để làm xúc tác tạo ngọc. Bản quyền của phát minh này thuộc về Mikimoto vào năm 1935, và cho đến nay, Mikimoto vẫn luôn được tôn vinh là ông tổ của ngành ngọc trai, đưa ngọc trai đến gần hơn với phụ nữ trên toàn thế giới.

Đa phần trang sức ngọc trai trên thị trường hiện tại là ngọc trai được nuôi cấy, vì ngọc trai tự nhiên vô cùng hiếm và giá cả cũng vô cùng đắt đỏ. Khi trai ngọc được nuôi trong những điều kiện thuận lợi và được chăm sóc tốt, chất lượng ngọc cho ra sẽ không khác gì so với ngọc trai tự nhiên từ độ bóng cho tới màu sắc, đó là chưa kể đến việc áp dụng công nghệ xử lý, thẩm thấu màu giúp tạo ra nhiều màu ngọc độc đáo, thỏa mãn thị hiếu của người tiêu dùng nhiều lứa tuổi. Việc xử lý màu thường thấy ở ngọc nuôi nước ngọt để giúp bề mặt của viên ngọc đều màu ở mọi vị trí, cũng như đảm bảo các viên ngọc trong cùng một chuỗi có màu sắc đồng đều với nhau. Tuy nhiên giới sành điệu vẫn ưa chuộng màu sắc tự nhiên và độ bền màu của ngọc trai nước mặn hơn, dù giá trị có thể chênh lệch đến hơn 20  lần đối vơi 2 viên ngọc cùng kích thước, vì kỹ thuật cấy phức tạp hơn, số nhân cấy rất ít và thời gian thu hoạch cũng kéo dài hơn.

Vì sức hút của ngọc trai chưa bao giờ giảm sút, và khoa học kỹ thuật không ngừng phát triển đã hỗ trợ rất tốt cho ngành ngọc, tuy nhiên cũng tạo điều kiện cho không ít các cơ sở chạy theo lợi nhuận và cho ra đời những mẻ ngọc kém chất lượng. Bằng cách tăng số lượng và kích thước nhân cấy, thu ngắn thời gian thu hoạch, những viên ngọc ra đời theo cách này vẫn bóng đẹp lung linh như các anh chị em chất lượng cao khác, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, lớp xà cừ mỏng manh dần bị bào mòn làm lộ ra lõi nhân cấy bên trong vô cùng mất thẩm mỹ.

Để tránh trở thành nạn nhân trong những trường hợp này, người mua cần nghiên cứu và trang bị kiến thức cẩn thận về ngọc trai, và tìm đến những địa chỉ uy tín, đáng tin cậy để mua sắm, càng phải ghi nhớ để không quên yêu cầu được cấp chứng nhận và bảo hành sản phẩm. Hiện nay có một số trung tâm kiểm định như SJC có cung cấp dịch vụ này. Còn đối với việc mua hàng và kiểm định tại chỗ, người mua có thể tìm đến Ngọc Trai Hoàng Gia, một đơn vị có uy tín và thâm niên trong lĩnh vực nuôi cấy và chế tác trang sức ngọc trai.

Hiện vẫn đang tồn tại một xu hướng, đặc biệt là với khách du lịch, là việc tìm đến “tận ổ” ngọc trai Phú Quốc và Côn Đảo để mong săn được ngọc trai “thứ thiệt”, dù thực tế cho thấy rằng, thị trường ngọc trai ở đây tuy đa đạng hơn nhưng cũng không mấy sáng sủa vì “vàng thau lẫn lộn”. Quan trọng hơn hết vẫn là sự thông thái của người mua, để tỉnh táo và giữ vững niềm tin vào ngành ngọc nước nhà, một ngành còn rất nhiều tiềm năng để phát triển trong tương lai không xa.

Video liên quan: Ngọc trai hoàng gia